Alle mensen misleiden elkaar regelmatig. Dit komt door de kenmerken van de menselijke psyche, maar ook door verschillende sociale omstandigheden. Er zijn dus veel verschillende manieren om te begrijpen of je gesprekspartner liegt of niet.
Alle mensen liegen, we kunnen deze verklaring beschouwen als een wetenschappelijk bewezen feit. Helaas is dit zo, maar als we dit triviale feit kennen, kunnen we leren het te gebruiken ten behoeve van onszelf en de samenleving. Iemand liegt om bepaalde informatie doelbewust te verbergen, iemand bedriegt omdat hij de waarheid niet kan vertellen vanwege angst. In veel opzichten komt dit door onze opvoeding, gewoonten en de sociale omgeving waarin we ons op een bepaald moment bevinden.
De moderne praktische psychologie heeft een aantal algemene methoden ontwikkeld om de leugens van de gesprekspartner te identificeren. De meest bekende auteurs in deze richting van praktische psychologie kunnen worden beschouwd als Allan en Barbara Pease (hun boek "The Bible of the Body Language)", Desmond Morris, Dr. Kurpatov.
Om vast te stellen of iemand tegen je liegt of niet, moet je je wenden tot universele menselijke vormen van gedrag. Denk aan jezelf toen je een kind was en andere kinderen om je heen in die tijd. Het is het moeilijkst voor kinderen om te misleiden, omdat ze de laagste levenservaring hebben, ze zijn vriendelijker en 'ongerepter'. Als jonge kinderen liegen, hebben ze in de meeste gevallen vergelijkbare reflexen. Kinderen willen onbewust de leugens die ze zeggen niet horen, dus willen ze onbewust hun ogen sluiten (om de persoon tegen wie ze liegen niet te zien), of hun mond (eigenlijk geen leugens vertellen), of hun oren (wat wordt beschouwd als "Ik wil mijn eigen leugens niet horen") Deze zelfde gebaren gelden voor volwassenen, gevormde persoonlijkheden, maar tijdens hun socialisatie zijn deze gebaren "gekunsteld" en worden ze onzichtbaarder, bijvoorbeeld:
- Een onbewust verlangen om je ogen te sluiten stroomt in hun krabben. Volwassen mensen lijken mechanisch te worden aangetrokken om ze te sluiten, maar veranderen halverwege het gebaar enigszins zodat het niet zo voor de hand lijkt te liggen.
- De wens van de kinderen om hun oren te sluiten, volgens dezelfde logica, is veranderd in krabbende oorlellen bij volwassenen.
- Het gebaar van 'je mond sluiten' wordt nog meer aangepast. In de regel lijkt het bij volwassenen op het krabben van de neus, het is vermeldenswaard dat het vaak krabben van de neus gebeurt met de middel- of wijsvinger, het krabben van de kin of een ander frontaal deel van het gezicht (wenkbrauwen, voorhoofd, wangen). Het moet gezegd worden dat aan deze vorm van gebaar speciale aandacht moet worden besteed, omdat het vaker wordt gevonden dan andere. Bovendien, in de meeste gevallen, wanneer een persoon een leugen vertelt, begint de neus zelf onwillekeurig te jeuken. Het gebaar "je neus krabben" tijdens het gesprek sluit niet alleen letterlijk je mond en zorgt voor extra gezichtsbescherming.
