Geruchten zijn de overdracht van informatie via persoonlijke contacten en andere sociale kanalen. Ze kunnen betrouwbaar of onbetrouwbaar zijn, maar ze kunnen een belangrijke rol spelen bij de vorming van meningen en stemmingen in de samenleving.
Gebruiksaanwijzing
1
Het geruchtenfenomeen is een proces van informatieoverdracht via sociale kanalen. Geruchten kunnen in bepaalde mate van zekerheid verschillen.
2
In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, hebben geruchten niet per se iets met de realiteit te maken. Onderzoekers hebben veel pogingen ondernomen om het tegendeel te bewijzen. Dus tijdens een van deze experimenten voerden sociologen een enquête uit bij mensen met verschillende niveaus van opleiding en welvaart. Ze kregen allemaal dezelfde vraag: 'Hoe vaak kom je geruchten tegen?' Het bleek dat hoe hoger de intelligentie en het welvaartsniveau van een persoon, hoe meer vertrouwen hij heeft dat hij vaak geruchten tegenkomt. Maar in feite zeggen de resultaten van dit experiment niets over de betrouwbaarheid van geruchten en bevestigen ze alleen het verband tussen intellectuele ontwikkeling en subjectieve perceptie van geruchten.
3
Geruchten komen niet tot uiting in waardeoordelen. Als een meisje bijvoorbeeld in het geheim een ander vertelt over haar houding tegenover een jonge man, is dit geen gerucht. Een ander ding is als ze haar verhaal begeleidt met voorheen onbekende feiten uit zijn biografie. Geruchten ontstaan alleen wanneer de informatie die van persoon tot persoon wordt overgedragen informatie over het onderwerp, feiten bevat.
4
Geruchten als fenomeen zijn al sinds mensenheugenis bekend. Ze werden zelfs gebruikt voor politieke en ideologische strijd. Zelfs tijdens de hoogtijdagen van het Romeinse rijk verspreidden de Romeinen bijvoorbeeld geruchten in de vijandelijke troepen over de ongekende moed van hun soldaten. Blijkbaar gebruikten de Tataars-Mongolen een vergelijkbare techniek. Russische kroniekschrijvers hadden vertrouwen in de grote aantallen van het Tataarse leger en schatten het op niet minder dan 10.000 mensen. Hoewel volgens de historische demografie de Tataars-Mongolen simpelweg fysiek niet in die tijd zo'n enorm leger konden hebben.
5
In de moderne wereld, met het begin van de bloei van marktrelaties, begonnen geruchten actief te worden gebruikt voor commerciële en manipulatieve doeleinden. In de Verenigde Staten waren er bedrijven die geruchten verspreidden om reclame te maken voor goederen, werkstakingen uit te lokken, deze stakingen te bestrijden, enz. Om bijvoorbeeld een staking te voorkomen, begonnen ze vaak onder de vrouwen van arbeiders van een fabriek het gerucht dat vakbondsleden geld ontvingen voor arbeidersprotesten.
6
Geruchten spelen de rol van een universeel middel voor het verzenden van informatie, vooral wanneer andere methoden voor het verzamelen van informatie moeilijk zijn. Ze kunnen een stuwende kracht zijn bij de vorming van meningen en stemmingen in de samenleving en worden vaak gebruikt als instrument voor extra politieke invloed.